10. Mắt và nhóm sống

Trong phần trước, chúng ta đã biết làm sao để bắt quân. Trong phần này, chúng ta sẽ cùng nghiên cứu làm sao để cứu một nhóm quân khỏi bị bắt, nhưng trước hết chúng ta cần phải biết một luật quan trọng.

Cấm tự sát

Nói chung, chúng ta có thể chơi ở bất kỳ điểm nào trên bàn cờ, nhưng cũng có một số hạn chế. Một trong số đó là luật cấm tự sát, nghĩa là chúng ta không thể lấp nốt khí cuối cùng của quân của mình. 

Ví dụ, Trắng không thể chơi 1 trong hình 1. Nếu Trắng làm thế, 2 quân trên bàn sẽ không có khí, và chúng sẽ bị ăn (nhấc ra khỏi bàn cờ). Tương tự, Trắng không thể chơi 1 trong các hình 2 và 3, vì các nhóm quân đó sẽ không còn khí.
 
 
 
 Hình 1 Hình 2  Hình 3 
 
 
 
 Hình 4  Hình 5  Hình 6

Đen tại ‘a’ trong hình 4 là không hợp lệ, tuy nhiên điều này không đúng trong với đen 'a' trong hình 5. 3 quân Trắng tam giác đang bị đánh bắt và chỉ còn 1 khí tại ‘a’. Vì thế, đen 1 trong hình 6 không phải tự sát vì nó sẽ bắt 3 quân trắng. Kết quả được thể hiện trong hình 7.


 
 
 
 Hình 7 Hình 8  Hình 9


Đen 1 trong hình 8 cũng hợp lệ vì nó bắt 2 quân trắng. Kết quả được thể hiện trong hình 9.

Khái niệm căn bản để xác định một nhóm sống (không thể bị bắt) hay chết (có thể bị bắt) là “mắt”. Có 3 loại mắt: mắt thật, mắt giảkhông gian mắt.

Mắt thật

Điểm ‘a’, bị vây quanh bởi 7 quân trắng trong hình 10 là “mắt thật”. Đương nhiên, nếu Đen chặn được tất cả khí bên ngoài của nhóm quân này như trong hình 11, Đen có thể bắt chúng với 1. Kết quả được thể hiện trong hình 12.
 
 
 
 Hình 10 Hình 11  Hình 12

Bây giờ chúng ta sẽ lấy 2 nhóm giống như trong hình 10, và ghép chúng lại vào 1 nhóm lớn hơn (hình 13 và 14) rồi để Đen siết tất cả khí bên ngoài (hình 15). Kết quả là nhóm Trắng không thể bị bắt.
Vì sao vậy? Điểm ‘a’ và ‘b’ trong nhóm trắng là mắt thật. Đen chơi bất kỳ điểm nào trong 2 điểm này đều là tự sát bởi không như trong hình 11, Đen không thể bắt cả nhóm trắng bằng 1 nước. Nếu Đen chơi điểm ‘a’ trong hình 15, Trắng vẫn có 1 khí ở ‘b’ và ngược lại. Vì Đen không thể siết được tất cả khí của Trắng trong hình 15, nhóm Trắng luôn sống. Từ đây chúng ta có thể suy ra cách tạo sống cho 1 nhóm quân.

 
 
 Hình 13 Hình 14 Hình 15

Một nhóm quân sống nếu chúng có 2 mắt thật.

Hình 16 là một nhóm quân với mắt thật ở biên. Ở biên, chúng ta chỉ cần 5 quân để có thể tạo mắt thật. Nếu chúng ta ghép 2 nhóm như trong hình 16 lại và để Đen siết hết khí bên ngoài như trong hình 17, nhóm trắng vẫn không thể bị bắt vì chúng có 2 mắt thật.

Ở góc, chúng ta chỉ cần có 3 quân để có thể tạo một mắt thật. Hình 18 là một ví dụ. Ghép 1 nhóm sống ở biên với nhóm ở góc này chúng ta có 1 nhóm sống như trong hình 19.


 
 
 

Hình 16 Hình 17 Hình 18  Hình 19

Người dịch: Takaji Thư Viện Cờ Vây (http://www.thuviencovay.com)
Comments