Mặc dù bắt quân không phải là mục đích chính của cờ vây, việc bắt một nhóm quân hoặc một quân quan trọng thường là có ích đối với việc quan trọng nhất: chiếm nhiều đất hơn đối thủ. Trong phần này chúng tôi sẽ trình bày một vài kĩ thuật bắt quân căn bản.

Bắt đôi (double atari)

Khi bạn dọa bắt (atari) hai quân không nối với nhau hoặc hai nhóm quân khác nhau cùng một lúc, thường thì bạn sẽ bắt được một trong hai. Đen 1 trong hình 1 là một ví dụ về bắt đôi. Nước đi này dọa bắt cùng một lúc hai quân được đánh dấu, Trắng chỉ có thể cứu được một trong hai. Nếu Trắng nối với 2 như trong hình 2, Đen sẽ bắt với 3 và phá vòng vây của Trắng bên ngoài. Nếu Đen chơi 1 như trong hình 3, Đen sẽ không bắt được gì cả. Trắng chỉ cần nối đơn giản với 2 và Đen không đe dọa được gì ở đây nữa.

Đen 1 như trong hình 4 là một ví dụ khác về bắt đôi. Ở đây, Đen đang dọa bắt một nhóm hai quân trắng (đã được đánh dấu) và một quân trắng khác. Nếu để điều này xảy ra Trắng sẽ có bất lợi lớn. Vì vậy, Trắng nên nối lại với 1 hoặc điểm “a” như trong hình 5.

Hình 4	Hình 5

Hãy quan sát hình 6 và suy nghĩ xem bạn có cách nào bắt đôi quân trắng không?

Hình 6	Hình 7	Hình 8

Đen 1 như trong hình 7 là nước bắt đôi dọa bắt nhóm ba quân trắng được đánh dấu và hai quân trắng bên trái. Trắng sẽ phải bỏ một trong hai nhóm quân này. Vì vậy, Trắng chọn cứu nhóm ba quân đã đánh dấu bằng cách bắt một quân đen với 2 trong hình 8. Sau đó, Đen có thể bắt nhóm hai quân trắng với 3. Kết quả như trong hình 9. Nếu đến lượt Trắng chơi, Trắng có thể chống nước đi 1 của Đen bằng cách chơi 1 như trong hình 10.

Hình 9	Hình 10

Chinh quân (hoặc thang - ladders)

Chinh quân là một kĩ thuật bắt quân căn bản khác. Hình 11 là một ví dụ điển hình về việc có thể bắt quân bằng chinh quân. Nếu Đen chơi 1, quân trắng được đánh dấu không thể chạy thoát. Mặc dù trắng chạy bằng cách nối dài với 2 như trong hình 12, Đen sẽ lại tiếp tục dọa bắt (atari) với 3. Sau đó, nếu Trắng vẫn ngoan cố chạy với 4 và 6, Đen chỉ cần liên tục dọa bắt với 5 và 7. Sau nước 8 của Trắng trong hình 13, Đen sẽ đẩy Trắng ra biên bàn cờ với 9 và 11, đến đây thì Trắng không chạy đi đâu được nữa rồi!

Hình 11	Hình 12	Hình 13
Hình 14	Hình 15	Hình 16

Bây giờ, hãy cùng quan sát hình 14. Nhóm ba quân đen phía bên phải chỉ có hai khí và đang trong tình trạng nguy hiểm. Cách duy nhất để Đen thoát được bây giờ là bắt quân trắng đã đánh dấu. Trong tình huống này, rõ ràng cách duy nhất để bắt nó là sử dụng chinh quân. Tuy nhiên cần phải sử dụng chinh quân đúng cách. Nếu Đen chơi 3 như trong hình 15, Trắng chơi 4 để dọa bắt quân đen 1, Đen sẽ phải nối ra và Trắng thoát khỏi thế chinh quân. Vì vậy Đen phải chơi 3 như trong hình 16. Khi Trắng nối dài ra với 4, Đen 5 sẽ bắt đầu chinh quân. Hình 17 thể hiện diễn biến sau đó.

Hình 17	Hình 18	Hình 19

Một vài chú ý khi sử dụng chinh quân

Khi triển khai thế chinh quân, bạn cần phải chắc chắn rằng đối thủ không có quân trên đường chinh quân. Trong hình 18, quân trắng được đánh dấu nằm trên đường chinh quân, vì vậy trắng có thể thoát ra với 1 như trong hình 19. Nếu Đen vẫn chơi 2, 4, 6, Trắng nên bình tĩnh đáp trả và nối về quân được đánh dấu với 7. Giờ thì Trắng có thể dọa bắt đôi Đen ở “a”, “b”, “c”.

Nếu Đen muốn chặn đường nối về của Trắng với 6 như trong hình 20, Trắng chỉ cần nối dài với 7 và giờ nhóm của Trắng có 3 khí. Sau đen 8, Trắng chỉ cần bắt đôi ở các điểm cắt là có thể thoát ra, ví dụ như nước 9.

Hình 20	Hình 21

Hình 21 là một thế chinh quân khác với hai quân trắng tròn và tam giác. Hãy quan sát đường đi của thế chinh quân đã được đánh dấu. Nếu có quân trắng tại bất kì điểm nào trên phần đường đã được đánh dấu, Đen sẽ không thể bắt được quân cờ trắng bằng chinh quân vì những quân cờ đó phá thế chinh quân. Quân cờ trắng đánh dấu tròn nằm ngoài vùng đã được đánh dấu nên không ảnh hưởng tới thế chinh quân. Bằng cách tưởng tượng ra những đường này, bạn có thể nhận biết nhanh chóng mình có thể sử dụng chinh quân hay không.

Trong hình 22, quân trắng đánh dấu phá thế chinh quân. Mặc dù trắng không nối về quân này nhưng thế chinh quân vẫn bị phá vì nước trắng 9 dọa bắt đen 6. Vì thế chinh quân không hoạt động cho nên Đen không nên đánh theo hình này (Khi chinh quân không hoạt động, hình cờ của Đen sẽ có quá nhiều điểm cắt - Lời người dịch)

Hình 22	Hình 23

Hình 24 là một trường hợp đặc biệt. Mặc dù quân cờ đánh dấu nằm trên đường chinh quân, nhưng Đen vẫn có thể chinh quân bằng cách lái Trắng ra biên. Sau trắng 9 trong hình 25, Đen sẽ lái Trắng ra biên với 10 và 12. Lúc này thì Trắng không thể chạy thoát được nữa!

Hình 24	Hình 25

Thỉnh thoảng, ngay cả khi có quân cờ đối phương nằm trên đường chinh quân, thế chinh quân vẫn hiệu quả vì phe mình có quân cờ hỗ trợ. Ví dụ như trong hình 26, với một quân trắng nằm cạnh hai quân đen. Đen có thể triển khai thế chinh quân như trong hình 27. Trắng 7 sẽ nối với quân được đánh dấu, nhưng Đen vẫn bắt được Trắng như Đen 10.

Hình 26	Hình 27

Hình 28 và 29 nêu một vài ví dụ chinh quân không hoạt động vì có những quân trắng (được đánh dấu) trên bàn cờ. Đen sẽ không thể triển khai thế chinh quân. Chúng tôi xin để độc giả tự kiểm chứng.

Hình 28	Hình 29

--
Người dịch: Trí Quang @ Thư viện Cờ Vây

Các bạn vui lòng ghi rõ nguồn & dẫn link tới bài gốc tại "Thư Viện Cờ Vây" khi chia sẻ lên các trang web khác. Xin chân thành cảm ơn.